Heeft mijn paard last van Headshaking?

Pollenallergie en headshaking bij paarden: oorzaken, symptomen en oplossingen

Je paard is gezadeld, klaar voor de dagelijkse training. Zodra je begint met rijden gooit hij plots zijn hoofd omhoog, begint te niezen en te briesen. Het lijkt op een reactie op insecten, dus je spuit nog wat extra vliegenspray, maar het gedrag stopt niet. Je controleert het hoofdstel, probeert een ander bit – niets helpt. Dagen en weken gaan voorbij, met wisselende resultaten, maar het constante hoofdschudden maakt trainen moeilijk en wedstrijden bijna onmogelijk.

Dit kan het gevolg zijn van het headshaking syndroom – een frustrerend en soms invaliderend probleem dat veel complexer is dan simpelweg “last van vliegen”.

Wat is het headshaking syndroom?

Hoofdschudden is normaal gedrag wanneer paarden vliegen of irritaties proberen kwijt te raken. Het headshaking syndroom is echter een medische aandoening waarbij het paard herhaaldelijk en vaak krachtig het hoofd verticaal en soms horizontaal beweegt, vaak in combinatie met briesen, niezen of het schuren van de neus. Dit gedrag kan variëren van mild tot ernstig en kan het paard ongeschikt maken voor werk of sport.

Mogelijke oorzaken

De exacte oorzaak van headshaking is niet altijd vast te stellen, maar er zijn wel factoren bekend die het kunnen uitlokken of verergeren:

Allergieën en irritaties

Pollenallergie, stof of schimmelsporen kunnen de slijmvliezen in de neus irriteren en leiden tot niezen en hoofdschudden. Vooral in het voorjaar en de zomer, tijdens het pollenseizoen, kan dit sterk toenemen.

Overgevoeligheid van de nervus trigeminus

Dit is de belangrijkste gezichtszenuw. Bij overprikkeling kan deze zenuw een pijnlijk, tintelend gevoel in neus en gezicht veroorzaken, vergelijkbaar met een elektrische schok. Fel licht (fotisch headshaking) kan deze zenuw extra activeren.

Overgevoeligheid voor licht

Paarden die fotisch headshaking vertonen, reageren sterk op zonlicht, vooral bij wisselende licht-donker patronen zoals in een bos. Dit wordt veroorzaakt door overprikkeling van de gezichtszenuw door lichtprikkels.

Andere medische oorzaken

Oormijt, oogproblemen, keel- of oorinfecties, gebitsproblemen en sinusontstekingen kunnen ook hoofdschudden veroorzaken.

Seizoensgebonden headshaking en pollenallergie

Veel paarden met headshaking hebben vooral in de lente en zomer last, wanneer pollenconcentraties hoog zijn. Symptomen worden vaak erger bij zonnig en winderig weer, en verminderen op regenachtige of bewolkte dagen. Deze seizoensgebonden variant wordt vaak gelinkt aan een combinatie van pollenallergie en zenuwovergevoeligheid.

Diagnose

Een goede diagnose begint bij het uitsluiten van mechanische of omgevingsfactoren:

• Controle van tuig en bit
• Uitsluiten van insectenoverlast
• Veterinair onderzoek naar ogen, oren, neus, keel en gebit
• Eventueel neurologisch onderzoek naar prikkelbaarheid van de nervus trigeminus
• Endoscopie of röntgenonderzoek voor luchtwegen en sinussen

Behandelopties

De behandeling hangt af van de vermoedelijke oorzaak en kan bestaan uit:

1. Management en omgevingsaanpassingen

• Rijden in een binnenbaan of op momenten met weinig zon en pollen
• Gebruik van pollennetje of rijmasker met UV-filter (kan tot 70% verbetering geven)
• Beperken van weidegang tijdens piekpollenperiodes
• Nat maken van de ondergrond om stof te verminderen

2. Medicamenteuze ondersteuning

• Cyproheptadine (histamine- en serotonineblokker) – kan bij ~76% van de gevallen verbetering geven, vooral bij fotische headshakers
• Antihistaminica bij allergiegerelateerde gevallen
• Vitamine B12-supplementen ter ondersteuning van zenuwfunctie

3. Aanvullende therapieën

• Neuromodulatie – elektrische stimulatie van de nervus trigeminus om de prikkelbaarheid te resetten
• Cranio-Sacraal Therapie – ter ontspanning van hoofd- en nekspieren
• Ondersteuning bij allergieën (bijv. Puur Pollen, NAF Seasonaze)

Ondersteuning bij pollenallergie

Naast medische behandeling kan aanvullende ondersteuning verlichting geven:

• Supplementen met antioxidanten en B-vitaminen – zoals vitamine B12 voor zenuwgezondheid
• Kruiden die luchtwegen ondersteunen, zoals brandnetel, rozenbottel en paardenbloem
• Neusnetjes die pollen filteren en irritatie verminderen
• Vliegenmaskers met UV-bescherming

Prognose

Headshaking kan chronisch zijn, maar met de juiste combinatie van management, medische behandeling en ondersteuning kan de ernst vaak worden verminderd. Vroegtijdig ingrijpen en samenwerking met een dierenarts zijn essentieel om de levenskwaliteit en trainbaarheid van het paard te behouden.

Conclusie

Headshaking is geen puur gedragsprobleem, maar vaak het gevolg van een complex samenspel tussen zenuwovergevoeligheid, omgevingsprikkels en allergieën zoals pollen. Door systematisch te onderzoeken, oorzaken aan te pakken en aanvullende ondersteuning te bieden, is het in veel gevallen mogelijk om het ongemak sterk te verminderen.

Bekijk hier alle supplementen ter ondersteuning bij pollen.