Kissing spines bij paarden

De term “kissing spines” verwijst naar de verminderde afstand tussen de doorn uitsteeksels van de ruggenwervels. De tussenruimte kan zo klein worden dat de ruggenwervels tegen elkaar aan komen of zelfs overlappen. Deze afwijking wordt daarom “kissing” genoemd. Zoals vaker kan voorkomen met problemen aan de ruggenwervel gaat deze aandoening gepaard met pijn bij het betreffende gebied, waardoor ook andere weefsels onder grotere druk komen te staan. Vaak kunnen paarden met kissing spines minder goed presteren en zijn vaak in meer of mindere mate kreupel. Echter komt het in sommige gevallen voor dat paarden met kissing spines geen klinische tekenen van kreupelheid laten zien.

 

Paarden hebben normaliter 54 wervels die samen de ruggengraad vormen waardoor het ruggenmerg loopt. De nek heeft 7 wervels. Het gebied ter hoogte van de borst (thorax) heeft 18 wervels . De onderrug of het lenden gebied heeft 6 wervels. Het heiligbeen bij het bekken bestaat uit 5 vergroeide wervels en de staart bestaat uit 18 staartwervels. Het totaal aantal wervels kan variëren tussen de 51 en 58, afhankelijk van het ras.

Wanneer je naar een enkele ruggenwervel kijkt zie je het dorsale dwarsuitsteeksel van de wervel aan de bovenkant van de wervel. Dit steekt omhoog. Twee transversale (dwars) uitsteeksels steken uit naar de zijkanten van de wervel. Deze dwarsuitsteeksels van naast elkaar gelegen wervels vormen kleine gewrichtjes tussen de wervels, waardoor beweging in de ruggengraad mogelijk is zonder dat de wervels in verdrukking komen. Bij de thoracale wervels worden de dwarsuitsteeksels vervangen door ribben om de borstholte te beschermen.

Welke paarden ontwikkelen kissing spines?

Kissing spines komt het meeste voor bij sportpaarden en volbloeden. Oorzaken die bijdragen aan kissing spines zijn vaag maar zijn vaak onder andere de bouw van het paard, een slechte match tussen ruiter en paard, een slecht passend zadel en zelfs de tak van sport waarin het paard wordt ingezet. Er is geen melding van veulens met kissing spines, wat doet vermoeden dat de aandoening op latere leeftijd ontstaat en dat een slechte training en manier van rijden hierop van invloed kan zijn.

Zoals bij de meeste veel voorkomende rugproblemen bij paarden is de bruikbaarheid van paarden met kissing spines onbekend. In een onderzoek wat is uitgevoerd onder 4407 paarden met kreupelheid of verminderde prestaties werd aangetoond dat 310 paarden last hadden van rugpijn. Van deze paarden werd bij 212 paarden (69%) kissing spines geconstateerd (d.m.v. het maken van röntgenfoto’s). Echter werd bij 39% van de paarden zonder rugpijn kissing spines geconstateerd, wat het belang van klinisch onderzoek aangevuld door röntgenologisch onderzoek aantoont. Bij de laatste wervels van de thoracale wervels (T15-T18) wordt het vaakst kissing spines gevonden, waarschijnlijk omdat de ruggengraad van nature daar een verandering van richting maakt. De lumbale wervels kunnen ook worden aangetast, en kissing spines hoeft niet per sé aan een of twee wervels voor te komen.

Kissing spines vaststellen

Als aanvulling op kreupelheid en verminderde prestaties kunnen de klinische tekenen van kissing spines vaag en algemeen zijn. Veel gehoorde klachten zijn onder andere gedragsverandering, bokken en niet voorwaarts willen gaan of willen springen. Kenmerkend voor kissing spines is dat paarden een andere hoofd/hals houding hebben, niet een bepaalde kant op willen buigen/ bewegen, kreupelheid aan de achterbenen, niet willen buigen en pijn in verschillende gradaties wanneer het aangedane gebied wordt aangeraakt. Plaatselijk inspuiten van een pijnstiller kan helpen om de diagnose vast te stellen. Echter wordt voor een zekere vaststelling van de aandoening geadviseerd een foto of scan te maken om zeker te zijn van een juiste diagnose. De meest gebruikte methoden zijn röntgenfoto’s of scans van het gebied.

Management / behandeling van kissing spines

Er bestaat een breed scala aan behandelopties, waaronder:

• Een periode van minimaal drie tot 9 maanden is normaliter nodig, maar met enkel rust is de kans op succes klein;
• Plaatselijke injectie met een ontstekingsremmer met een pijnstillende werking. Dit kan op korte termijn groot effect hebben, maar zal iedere paar maanden moeten herhaald;
• Shockwave therapie, waarbij dierenartsen een tot drie behandelingen met tussenposen van twee tot drie weken aanbevelen;
• Behandeling met bisfosfonaat medicijnen, die ervoor zorgen dat de botdichtheid van de wervels niet teveel verloren gaat;
• Mesotherapie, acupunctuur, chiropractie en andere vormen van therapie, vaak met wisselend succes;
• Operatieve ingrepen waarbij de aangedane delen worden verwijderd;
• Een operatieve ingreep waarbij kleine sneetjes in het ligament tussen de uitsteeksels wordt gemaakt om zo ruimte te creëren tussen de wervels, waardoor druk en pijn wordt verlicht. Chirurgische ingrepen lijken positieve uitkomst te hebben, maar het herstel van een dergelijke ingreep kan lang duren, waarbij het paard zes maanden na de ingreep weer wat licht werk kan doen. Er is tot op heden nog geen methode ontwikkeld om kissing spines te voorkomen.

Wat kan het nog meer zijn?

Dierenartsen moeten, voor ze de diagnose kissing spines stellen, eerst een lange lijst met spier- en zenuwaandoeningen af gaan wanneer een paard met verminderde prestaties en een (mogelijke) kreupelheid wordt aangeboden voor controle. Een proactieve aanpak heeft hier de voorkeur ten opzichte van een afwachtende houding. Neem contact op met een dierenarts om het paard te laten controleren, en eventuele verdere schade te voorkomen.