Prebiotica, Probiotica & Synbiotica

Prebiotica en probiotica zijn veel voorkomende ingrediënten in producten die bijdragen aan een gezonde spijsvertering. Ondanks dat de namen veel op elkaar lijken zijn prebiotica en probiotica niet hetzelfde.

Probiotica zijn levende ‘goede’ micro-organismen, zoals bacteriën en gist. Klassieke voorbeelden van probiotica zijn het gist Saccharomyces boulardii en de bacteriën in de  Lactobacillus en Bifobacterium stammen (bijvoorbeeld Lactrobacillus acidophilus, welke ook wel in yoghurt voorkomt). De probiotica die veel voorkomt in voedingssupplementen voor paarden zijn onder andere de Enterococcus faecium, Lactobacillus acidophilus, Lactoacillus casei en Lactobacillus plantarum. Hierbij worden miljoenen tot miljarden kolonie vormende units (ook wel CFU’s genoemd) per portie toegediend.

Daarentegen zijn de prebiotica de voedingsstoffen voor de probiotica. Prebiotica die in voedingssupplementen voor paarden worden teruggevonden zijn de fructooligosaccharides (FOS), xylooligosaccharides (XOS), polydextrose, mannooligosaccharides (MOS), falactooligosaccharides (GOS), pectine en psyllium. Je paard verteert deze ingrediënten niet. In plaats daarvan worden de prebiotica door de ‘goede’ micro-organismen en probiotica verteerd in het spijsverteringsstelsel om op die manier de aantallen (van de kolonies) en activiteit te verhogen.

Wanneer prebiotica en probiotica samen worden toegediend worden ze synbiotica genoemd, omdat ze samenwerken.

Hoe dragen pre- en pro- en synbiotica bij aan de gezondheid van het paard?

Zoals bij vele voedingssupplementen is er meer research gedaan in de humane geneeskunde ten opzichte van de diergeneeskunde. Er is onderzoek gedaan naar de rol van pre- en probiotica bij verschillende aandoeningen bij mensen. Hieronder vielen onder andere:
* diarree
* ontstekingen aan de darmen
* maagzweren
* tanderosie / tandvlees ontsteking
* vaginale infecties
* huidaandoeningen en atopische dermatitis (chronische jeuk, schilferende huid)
* gewichtsverlies
* dysfagie (moeite met slikken)
* bepaalde vormen van kanker

Dierenartsen schrijven supplementen met pre- en probiotica voornamelijk voor in geval van aandoeningen aan het spijsverteringsstelsel, zoals diarree, om de groei van goede microben te stimuleren en de groei van ziekte veroorzakende bacteriën te remmen. Dit kan voorkomen in geval van stress, transport, plotselinge veranderingen in het voer en Clostridium of Salmonella infecties. Deze situaties kunnen de normale microben populatie in de darm veranderen, wat kan leiden tot aandoeningen aan het maag-darm kanaal en verminderde weerstand. Studies hebben aangetoond dat pre- en probiotica bijdragen aan de vertering van voedsel en de algemene gezondheid van het spijsverteringskanaal. De probiotica in het bijzonder helpen de darmen gras en hooi af te breken en fermenteren. Dit fermentatie proces zorgt voor het vrijkomen van vluchtige vetzuren, welke een belangrijke bron voor energie zijn.

Probiotica produceert bovendien ook B vitamines (bijvoorbeeld Biotine, wat belangrijk is bij het behoud van gezonde hoeven) en andere voedingsstoffen die het paard nodig heeft om gezond te blijven. Daarbij zorgen ook de ‘goede’ mibroben in de darm (zoals gist, bacterien, protozoa en schimmels) dat de ‘slechte’ microben (zoals Salmonellaen en Clostridium difficile) zich niet te ver vermenigvuldigen en daardoor diarree en andere ziekten kunnen veroorzaken.

Hebben supplementen met pre-en probiotica effect op het paard?

Hoewel supplementen met pre- en probiotica over het algemeen relatief goedkoop zijn, gemakkelijk toe te dienen zijn en een positieve bijdrage aan de gezondheid van het paard kan zijn, is er weinig (wetenschappelijk) onderzoek gedaan naar de effecten bij paarden.
In een onderzoek werd een duidelijke vermindering van ernst en duur van ziekte waargenomen bij paarden die tijdens de testperiode Saccharomyces gist toegediend kregen, ten opzichte van de paarden die tijdens de testperiode een placebo toegediend kregen. In een aparte studie hebben onderzoekers waargenomen dat toediening van een prebiotica met FOS bij paarden effectief verminderde onderbrekingen in de mibrobiële populaties hadden in de darm bij stressvolle situaties (bijvoorbeeld wanneer veel zetmeelrijk voedsel werd toegediend).
Er bestaat ook wetenschappelijk bewijs dat probiotica paarden kunnen helpen zand uit de darm te werken (en op die manier zandkoliek kunnen helpen voorkomen) en een bijdrage leveren bij het toenemen van het lichaamsgewicht.

Recentelijk is een onderzoek uitgevoerd waarbij een groep van 21 paarden werd onderzocht die diarree hadden, vermoedelijk veroorzaakt door antibiotica. Een groep kreeg tweemaal daags 25g de Saccharomyces Boulardii (oraal) toegediend. De paarden in de andere groep werden niet behandeld. Het onderzoeksteam heeft succesvol de S. Boulardii in de meeste paarden in de onderzoeksgroep kunnen kweken. Hiermee werd aangetoond dat deze probiotica kunnen overleven na orale toediening. Echter, er werd geen verschil waargenomen tussen de onderzoeksgroepen bij het herstel van de diarree naar normale mest. De onderzoekers gaven wel aan dat een nieuw onderzoek bij een grotere onderzoeksgroep hier wordt aangeraden om de effecten van probiotica bij diarree verder te onderzoeken om zo het eventuele effect te kunnen waarnemen of uitsluiten.

Voordat voedingssupplementen worden toegediend wordt aangeraden goed na te gaan welke voedingsstoffen, mineralen en vitaminen al in het dagelijks rantsoen van het paard voorkomen om op die manier overdosering te voorkomen. Pre- en probiotica zijn over het algemeen veilig in gebruik, maar in zowel de humane als veterinaire wereld is gebleken dat probiotica niet in alle situaties een positieve bijdrage kunnen leveren. Zo werd bijvoorbeeld in een onderzoek aangetoond dat preventieve toediening van de Lactobacillus pentosus aan pasgeboren veulens kon leiden tot diarree, waardoor ingrijpen door een dierenarts vereist was. Net als bij alle supplementen en voedingsmiddelen is het erg belangrijk om de kwaliteit van het product in acht te nemen. Daarom wordt aangeraden om voor het gebruik van een voedingssupplement eerst een dierenarts te raadplegen.