White Line Disease

White line disease is een aandoening in de hoef van het paard wat ervoor zorgt dat de lagen van de hoefwand loslaten. Het loslaten begint bij de zool en werkt zich omhoog richting de kroonrand. Hoe vervelend deze aandoening ook is, het is gelukkig goed te behandelen met de juiste hoefverzorging door hoefsmid en dierenarts.

Wat en waar is de witte lijn in de hoef?

Als je de hoef van je paard optilt en de onderkant van de hoef schoonmaakt zal je een geelachtige ‘lijn’ zien, enkele centimeters binnen de buitenste rand van de hoef. Deze lijn loopt parallel aan de buitenste rand van de hoef. Bij gezonde paarden lijkt deze lijn een plastic achtige substantie als je het vergelijkt met de harde hoefwand. Als je de hoefwand onder een microscoop zou bekijken zou je drie lagen waar kunnen nemen, ook wel Stratum genoemd. Deze drie lagen zijn de volgende:

1. De dunne Stratum Externum (buitenste laag);
2. Een dikkere Stratum Medium (middelste laag), dit omvat het grootste gedeelte van de hoefwand;
3. Een dunnere Stratum Internum (binnenste laag).

De witte lijn is waar de binnenste laag van de hoefwand en de zool samenkomen. Het is gemaakt van kleurloze stratum internum en hoefhoorn.

Zou je de hoef van het paard op een röntgenfoto zien, zie je dat naast de hoefwand ook het hoefbeen (ook wel P3 genoemd, ofwel het bovenste vingerkootje) goed te zien is. Het hoefbeen wordt op de plek gehouden door miljoenen lamellen (in elkaar grijpende vingers als het ware) en daarmee wordt het hoefbeen aan de stratum internum verbonden.

Symptomen van WLD

In de eerste fase van de aandoening veroorzaakt WLD vaak geen kreupelheid. In plaats daarvan wordt WLD vaak gezien als een pijnloze aandoening, al bestaan er wel gevallen waarbij WLD kreupelheid veroorzaakte. Het overgrote deel van de literatuur over WLD stelt dat WLD niet direct tot kreupelheid leidt, tot de schade die is aangericht door de aandoening de verbinding tussen middelste en binnenste hoeflagen van de hoef zo ver aan heeft getast dat deze verbinding niet meer voldoende is om de hoef intact te houden. Wanneer de aandoening op dit punt is aangekomen zijn er sterke overeenkomsten met hoefbevangenheid, omdat de hoefwand niet langer in staat is om het hoefbeen te ondersteunen en verzakking of verkanteling van het hoefbeen kan ontstaan.

In de eerste fasen van WLD kan de witte lijn een poeder- of kalkachtig uiterlijk hebben wanneer hiernaar wordt gekeken vanaf de zool van de hoef. WLD begint vaak bij de teen, dus aan de voorkant van de hoef. Het is soms lastig te herkennen, zelfs voor de meest oplettende paardeneigenaar, vooral wanneer het loslaten maar een klein oppervlakte beslaat en het paard vaak geen kreupelheid vertoont. Wanneer de aandoening zich verder uitbreidt komt de poederachtige substantie verder in contact met de gezonde witte lijn, waardoor deze breder wordt dan normaal. Als de voet van de voorkant wordt bekeken is een kleine deuk of holte zichtbaar bij de kroonrand (bij het onaangedane deel). Een bult of bolling kan worden waargenomen bij het aangedane deel van de hoef. Daarbij kan de hoefwand in slechte conditie zijn, waardoor deze langzamer kan groeien dan het gezonde deel van de hoef. Ook kan een hol geluid worden waargenomen wanneer over de hoef wordt geklopt op het aangedane deel. Alleen in geval van extreme loslating van de hoefwand kan kreupelheid voorkomen, en alleen in extreme gevallen zal het paard kreupelheid vergelijkbaar met hoefbevangenheid vertonen. Wanneer het loslaten van de hoefwand begint, beginnen micro-organismen met het vullen van de ontstane holte. Dit is de reden waarom soms een sterke geur of  zwarte vloeistof kan worden waargenomen in de holte. Schimmels en schimmelsporen worden ook vaak aangetroffen, net als microben zoals gist en bacteriën.

Vaststellen van WLD

Als aanvulling van het lichamelijk- en kreupelheidsonderzoek kunnen röntgenfoto’s helpen bij de bevestiging van WLD. Met de röntgenfoto’s kan ook worden aangetoond hoe ver de hoefwand al is losgelaten en of het hoefbeen al is gekanteld. Ook kan met röntgenfoto’s het effect van de behandeling worden gecontroleerd. Indien nodig kunnen röntgenfoto’s ook uitsluitsel bieden of het gaat om WLD of hoefbevangenheid.

Behandeling

Wanneer de aangedane weefsels zijn verwijderd is vaak verdere behandeling met medicijnen en opname in een kliniek niet nodig, wat bij hoefbevangenheid vaak wel het geval is. Om het paard beter te maken moet de hoefsmid het aangedane deel uit de hoef snijden. Dit betreft zowel de hoefwand als het zieke onderliggende weefsel. Daarna moet de hoef worden bekapt en indien nodig worden uitgebalanceerd om eventuele ongelijkheden te corrigeren en ervoor te zorgen dat het restant van de hoefwand het lichaamsgewicht kan blijven ondersteunen. Of de hoefsmid kiest voor speciaal beslag of een hoefschoen om de hoef te ondersteunen tijdens het aangroeien van gezond weefsel moet per geval worden bepaald. Belangrijke factoren die hiermee te maken hebben is onder andere de hoeveelheid weefsel die is weggehaald, en of het hoefbeen is gekanteld. Zorgvuldige (en langdurige) nazorg kan nodig zijn omdat het uitgesneden gedeelte schoon en droog moet blijven om verdere infecties te voorkomen. De hoefwand groeit vanaf de kroonrand naar beneden, wat inhoudt dat het tot 12 maanden kan duren voordat de hoef er weer normaal uit ziet.

Prognose / voorkomen van WLD

Anders dan bij hoefbevangenheid is de prognose bij paarden met WLD zeer goed. Om WLD te voorkomen wordt aangeraden het paard regelmatig beweging te geven om op die manier de bloedsomloop in de hoeven te stimuleren, een passend dieet en regelmatige behandeling door een hoefsmid voor optimale gezondheid van de hoeven. Hoewel hygiëne (of het gebrek hieraan) niet echt een rol speelt bij het ontstaan van WLD (zelfs de meest schone stallen kunnen paarden hebben met WLD), is het toch belangrijk paarden met WLD in een schone omgeving te houden. Er is geen duidelijk aanwijsbare oorzaak van WLD, wat het voorkomen hiervan moeilijk maakt.

Oorzaken van WLD

Een van de belangrijkste en nog steeds onbeantwoorde vragen over WLD is:  “wat veroorzaakt WLD?” Volgens experts is er niet een concrete oorzaak aan te wijzen, eerder een tal aan mogelijke oorzaken, waaronder de volgende:

Omgeving: Paarden die in een natte, vochtige omgeving worden gehouden worden aangemerkt als risico paarden voor WLD. Echter, paarden in droge, hete omgevingen kunnen óók WLD ontwikkelen. Dat gezegd hebbende wordt van natte omgevingen gedacht dat deze de hoeven te week maken waardoor viezigheid door de reeds bestaande openingen in de hoef naar binnen kunnen dringen. Overmatig afspoelen tijdens de zomermaanden kan ook bijdragen, maar extreem droge hoeven kunnen scheurtjes hebben, waardoor ook bacteriën de hoef kunnen binnendringen.

Afwijkende standen: Afwijkende standen van het been of bijvoorbeeld een te lange teen, slechte conditie van de hoeven, bokvoet, etc kunnen tijdens het lopen zorgen voor onnatuurlijke druk op de hoef. Hierdoor kan het loskomen van de hoefwand worden verergerd, met als gevolg (wanneer dit niet op tijd wordt behandeld) dat het hoefbeen kan kantelen, met alle gevolgen van dien.

Verandering in de doorbloeding: Chronische hoefbevangenheid kan ervoor zorgen dat de doorbloeding van de lamellen in de hoef onvoldoende is, waardoor de verbinding hiertussen verloren kan gaan, met als resultaat WLD.

Hormoon factoren: paarden met insulineresistentie of Equine Metabolic Syndrome (EMS) worden ervan verdacht gevoeliger te zijn voor WLD.

Dieet: Seleniumvergiftiging wordt in verband gebracht met het ontstaan van WLD, overmatige toediening aan paarden met insulineresistentie of EMS moet worden voorkomen.

Abces: Hoefzweren kunnen ook bijdragen aan het loslaten van de hoefwand.

Conclusie

Iedere voet, van ieder type of ras, op iedere leeftijd kan te maken krijgen met WLD. Hygiëne speelt hierbij geen significante rol, maar verschillende factoren zoals het dieet, omgeving, stress, hoefzweren en (een verleden met) hoefbevangenheid moeten niet worden onderschat bij het voorkomen van WLD.