Het belang van magnesium voor paarden

Magnesium voor paarden: onmisbaar voor spieren, zenuwen en herstel

Magnesium is een belangrijk macromineraal voor paarden, net als calcium, fosfor, kalium en natrium. Het speelt een rol in honderden lichaamsprocessen en wordt steeds vaker door dierenartsen en specialisten ingezet, zowel preventief als therapeutisch. Maar waarom hebben paarden magnesium nodig, wat doet het in het lichaam en wanneer is aanvullen zinvol?

In dit artikel lees je alles over de werking van magnesium, de signalen van een tekort, de verschillende supplementvormen en de therapeutische toepassingen bij paarden.

De rol van magnesium in het paardenlichaam

Magnesium is essentieel voor:

• Gezonde botten – ongeveer 60% van het magnesium in het paardenlichaam zit opgeslagen in het skelet.
• Energieproductie – betrokken bij meer dan 300 enzymreacties, waaronder het vrijmaken van energie uit cellen.
• Zenuwgeleiding – werkt samen met calcium om prikkels door te geven.
• Spiersamentrekking en -ontspanning – calcium zorgt voor contractie, magnesium voor ontspanning.

Hoe meet je een magnesiumtekort?

Slechts 30% van het magnesium in de botten is beschikbaar voor gebruik elders in het lichaam in het geval van een magnesiumtekort. Omdat maar 1% van het magnesium zich in extracellulaire vloeistof bevindt, is bloedtest enkel vaak geen betrouwbare graadmeter voor het magnesiumgehalte.

Kort gezegd:

• Bloedplasma = de vloeistof waarin cellen drijven, meet alleen het magnesium buiten de cellen.
• Rode bloedcellen = de zuurstoftransportcellen, bevatten ook magnesium in de cellen, wat beter weergeeft hoeveel magnesium het lichaam echt beschikbaar heeft.

Er zijn wel methoden die een betere indicatie kunnen geven:

Analyse van het dieet en rantsoen

De meest praktische manier in de praktijk is het laten analyseren van ruwvoer en krachtvoer op magnesiumgehalte, gecombineerd met de dagelijkse opnameberekening. Hiermee kun je zien of je paard structureel te weinig magnesium binnenkrijgt. Dit is preventief en voorkomt dat je gaat zoeken naar een tekort pas nadat er klachten zijn.

Analyse van urine of haar

• Urineonderzoek kan iets zeggen over hoeveel magnesium wordt uitgescheiden, maar is minder gebruikelijk in de paardenpraktijk.
• Haaranalyse wordt soms gebruikt omdat mineralen zich daar ophopen over een langere periode, waardoor je een beeld krijgt van de magnesiumstatus over weken tot maanden. Let wel: de betrouwbaarheid kan per laboratorium verschillen.

Intracellulaire magnesiumtest

Dit is de meest nauwkeurige, maar ook minst toegankelijke methode. Hierbij wordt het magnesiumgehalte in rode bloedcellen of andere lichaamscellen gemeten in plaats van alleen in plasma. Zo krijg je een beter beeld van de werkelijke voorraad in het lichaam.

In Nederland en België is deze test meestal alleen via gespecialiseerde veterinaire laboratoria beschikbaar.

Klinische beoordeling + proefsuppletie

In de paardenpraktijk werkt men vaak met een combinatie van symptoomherkenning (spiertrillingen, nervositeit, stijfheid) en gerichte proefsuppletie gedurende 2–4 weken. Als klachten duidelijk verminderen, kan dit een indicatie zijn dat er sprake was van een tekort.

Magnesium en spiergezondheid

Magnesium is de tegenhanger van calcium in de spieren:

• Calcium = samentrekken van de spier
• Magnesium = ontspannen en verlengen van de spier

Bij een tekort aan magnesium kunnen spieren gaan trillen, stijf aanvoelen of krampen vertonen. Bij sommige paarden kan dit zelfs leiden tot chronische tying-up (spierverzuring en stijfheid na inspanning). Suppletie met magnesium kan in zulke gevallen het herstel ondersteunen.

Magnesium helpt ook bij spierontspanning na training en wordt daarom vaak toegevoegd aan rustgevende supplementen voor nerveuze of gespannen paarden.

Magnesium en zenuwstelsel

Een magnesiumtekort kan de zenuwgeleiding beïnvloeden. Bij ernstige tekorten kan tetanie ontstaan – onvrijwillige samentrekkingen van spieren, zoals het middenrif. Dit komt soms voor bij endurance-paarden door een verstoorde elektrolytenbalans. Aanvulling met calcium en magnesium kan het herstel in zulke gevallen versnellen.

Magnesium, stofwisseling en insulineresistentie

Er zijn aanwijzingen dat magnesium een rol speelt in de suikerstofwisseling en de werking van insuline. In de humane geneeskunde is een verband gelegd tussen magnesiumtekort en diabetes. Bij paarden wordt onderzocht of extra magnesium kan helpen bij Equine Metabolic Syndrome (EMS) en insulineresistentie.

Hoewel sommige paardeneigenaren melden dat suppletie vetophopingen in de nek vermindert en de kans op hoefbevangenheid verlaagt, hebben recente onderzoeken nog geen eenduidig bewijs geleverd dat magnesium altijd helpt bij insulineresistente paarden.

Magnesium en ontstekingsbescherming

Magnesium helpt het lichaam beschermen tegen schade door vrije radicalen en mogelijk ook tegen schade door endotoxinen – afvalstoffen die vrijkomen bij het afsterven van bacteriën. Dit kan belangrijk zijn bij paarden die:

• Koliek hebben gehad
• Hoefbevangen zijn geweest

Onderzoek suggereert dat magnesiumsuppletie in deze gevallen schade aan het lichaam kan beperken.

Magnesium in voeding

Magnesium komt in wisselende hoeveelheden voor in ruwvoer en krachtvoer. Factoren zoals het vezelgehalte en de aanwezigheid van oxaalzuren beïnvloeden de opname.

Veelgebruikte magnesiumvormen in supplementen:

• Magnesiumoxide – opneembaarheid ± 50%, veilig bij langdurig gebruik, lage kans op overdosering.
• Magnesiumsulfaat (Epsomzout) – goed opneembaar maar kan diarree veroorzaken; niet geschikt voor dagelijks gebruik.
• Magnesiumchelaat – organische vorm, vaak goed opneembaar maar duurder.
• Magnesiumcitraat – organische vorm, goed opneembaar maar duurder.

Balans tussen calcium en magnesium

De verhouding tussen calcium en magnesium in het dieet is belangrijk. De optimale verhouding ligt rond 2,5–3 : 1. Te veel calcium kan de opname van magnesium belemmeren. Bij suppletie moet dus ook naar de totale calciumopname in het rantsoen worden gekeken.

Wanneer magnesium bijvoeren?

Magnesium kan nuttig zijn voor paarden die:

• Snel gespannen of nerveus zijn
• Spiertrillingen of stijfheid vertonen
• Herstellen van tying-up of zware training
• Herstellen van koliek of hoefbevangenheid
• Endurancewedstrijden lopen en veel zweten

Overdosering van magnesium

Magnesiumoxide wordt door het paard alleen opgenomen als er een tekort is – overdosering is hierdoor zeldzaam.

Let bij andere vormen (zoals magnesiumsulfaat) op voor diarree en elektrolytenverstoringen.

Raadpleeg bij twijfel altijd een dierenarts of voedingsspecialist.

Conclusie

Magnesium is een onmisbaar mineraal voor de spier-, zenuw- en botgezondheid van paarden. Het ondersteunt ontspanning, vermindert spanning en kan in specifieke situaties zoals tying-up, koliek of hoefbevangenheid extra waardevol zijn. De juiste vorm, dosering en balans met calcium zijn cruciaal voor een veilig en effectief gebruik.

Ontdek ons volledige assortiment aan magnesium voor paarden.