De geboorte van jouw veulen

De geboorte van jouw veulen

Een merrie veulent ongeveer 11 maanden na bevruchting en heeft hier doorgaans geen hulp bij nodig. Maar als er iets mis gaat is snel handelen van levensbelang. Veulenen gebeurt tussen 338 en 345 na de bevruchting van de eicel. Echter kan een merrie ook na 320 dagen veulenen, zonder dat dit inhoudt dat het een vroeggeboorte betreft. De lengte van de dracht is afhankelijk van verschillende factoren, zoals seizoen, ras en andere onbekende factoren. Helaas zijn er studies die aantonen dat 25-40% van de fokmerries geen levend veulen ter wereld brengen. Hoewel veel oorzaken van een slechte uitkomst niet voorkomen kunnen worden, worden eigenaren aangeraden om zo goed mogelijk voorbereid te zijn op het moment dat het veulen geboren zal worden. Dit moet worden gedaan door de merrie tijdens de dracht goed in de gaten te houden en de essentiële benodigdheden beschikbaar te hebben (zoals een SOS kit), en ervoor te zorgen dat de informatie over de merrie, zoals inentingen, ontwormingen en de contactgegevens van de dierenarts.

Voor het veulenen

Er zijn een aantal zaken waar aandacht aan moet worden besteed voordat het veulen ter wereld komt. Zo moet de merrie enkele weken voor de bevalling worden ontwormd en geënt. Indien mogelijk is het aan te raden de merrie 4-6 weken voor het veulenen over te brengen naar de stal waar ze zal gaan veulenen. Op die manier kan de merrie afweerstoffen opbouwen voor de virussen en bacteriën die zich in die stal bevinden en zodoende is het veulen direct beschermd wanneer het op de wereld komt. Als de merrie is dichtgezet is het belangrijk dat de dierenarts deze weer open maakt om te voorkomen dat de merrie inscheurt tijdens het veulenen.

Een van de grootste zorgen voor het veulenen is het lekken van biest, de eerste melk van de merrie. Biest biedt antilichamen aan het pasgeboren veulen om het te beschermen tegen infecties. Biest dat lekt uit het uier kan duiden op een aankomende bevalling, maar wanneer de merrie teveel ‘lekt’ kan dit wijzen op problemen en een te trage opstart van de bevalling.

Voorspellen van het veulenen

De aankomende bevalling kan worden voorspeld door de volgende tekenen:

• Datum bepalen door de gemiddelde draagtijd te nemen, gebaseerd op de datum van bevruchting;
• Het calcium niveau in de uitscheiding van de merrie (kan worden getest met zelfstests) kan worden gemeten wanneer de geschatte datum nadert, en;
• Het waarnemen van de fysieke veranderingen in de merrie, bijvoorbeeld het vollopen van de uier met biest, kegelen, ontspanning van de uitwendige genitaliën en ontspannen van de staart.

Bij de geboorte van het veulen

Wanneer de geboorte aanstaande is, is het belangrijk de merrie goed in de gaten te houden. Dit kan tegenwoordig relatief eenvoudig met camera’s in de stal of aan het halster zodat de eigenaar of verzorger wordt gealarmeerd wanneer de merrie gaat liggen om te gaan veulenen. Ook zijn er geboorte alarmen verkrijgbaar die om de buik van het paard worden bevestigd en een seintje geven wanneer de merrie klaar is om te bevallen. Veel merries geven de voorkeur aan het bevallen zonder mensen erbij. Echter, er zijn dierenartsen die eigenaren aanraden bij alle fasen van de bevalling aanwezig te zijn, als het bijvoorbeeld gaat om dracht met hoge risico’s, om de gevolgen van een te traag op gang gekomen bevalling of wanneer een veulen vatbaar is voor neonatale isoerythrolyse (een aandoening waarbij rode bloedcellen sneller worden afgebroken dan dat deze worden aangemaakt).

Het veulenen

Veulenen (of de bevalling) omvat het hele proces van het krijgen van weeën tot het uitscheiden van de nageboorte. Dit proces wordt opgedeeld in drie fasen.

Fase 1 start bij het begin van de bevalling wanneer de baarmoeder gaat samentrekken om het veulen naar het geboortekanaal te brengen. Tijdens deze fase, die zo’n 1-4 uur kan duren, is de merrie rusteloos, nerveus en ze kan koliekerig lijken. Hierbij kan het schoppen naar de buik voorkomen. Aan het einde van deze fase breekt het vruchtvlies en komt het vruchtwater naar buiten door de vagina (het water breekt). Wanneer het vruchtvlies intact naar buiten komt duidt dit op een complicatie, waarbij de placenta te vroeg los komt. Het is van levensbelang voor het veulen dat het vruchtvlies meteen wordt gebroken om te voorkomen dat het veulen stikt in het vruchtwater.

Fase 2 begint wanneer het water breekt en het vruchtwater uit de vagina stroomt. Deze fase eindigt wanneer het veulen volledig uit de merrie is gekomen. Deze fase gaat normaliter vrij snel, en duurt 5-30 minuten. Bij aanvang van fase 2 verandert de merrie vaak van positie door op te staan en weer te gaan liggen. Soms gaan merries rollen om het veulen in de beste positie te brengen voor de bevalling. De meest ideale positie voor een veulen om geboren te worden is in een duikende positie met de voorbenen eerst, gevolgd door het hoofdje, dan de schouders, het lichaam en als laatste de achterhand. De navelstreng blijft vaak intact zo lang de merrie blijft liggen, tot de merrie of het veulen gaat staan. Het is het beste de merrie niet te storen om te voorkomen dat ze te snel op staat en zo de navelstreng kan beschadigen.

Fase 3 is het uitscheiden van de placenta. Dit gebeurt normaliter binnen 3 uur nadat het veulen is geboren.

Na de geboorte van het veulen

Gezonde veulens beginnen te bewegen binnen een aantal minuten na de geboorte. Met ongeveer 30 minuten proberen ze te gaan staan en na ongeveer 90 minuten zal het veulen al gaan drinken bij de moeder. De navelstreng moet worden gedesinfecteerd met een antibacterieel middel, zoals chloorhexadine of jodium oplossing gedurende de eerste 24-48 uur na de geboorte. Let ook op de eerste ontlasting (zwart, teerachtig) en urine.

Wanneer heeft jouw veulen hulp nodig?

Veulenen gebeurt vaak zonder complicaties en de meeste merries en veulens kunnen zich goed redden zonder hulp. Redenen om in te grijpen zijn meestal wanneer de navelstreng niet breekt, of wanneer de neus van het veulen wordt afgedekt door baarmoedervlies, bodembedekking of viezigheid. Schakel een dierenarts in wanneer de fases 1 of 2 te lang duren, het veulen niet goed ligt of het veulen niet binnen 2-3 uur na de bevalling gaat staan en drinken. Ook wanneer de nageboorte niet (geheel) loskomt moet een dierenarts worden ingeschakeld. Gelukkig komt een abnormale geboorte (wanneer het veulen erg groot is of niet goed ligt) slechts voor in ongeveer 4 van de 100 geboortes.

Alle merries en veulens moeten binnen 12-18 uur na de geboorte door een dierenarts worden onderzocht. Het is vooral belangrijk om ervoor te zorgen dat de volledige placenta wordt uitgescheiden. Als (delen van) de placenta achterblijven in de baarmoeder kan dit serieuze en levensbedreigende gevolgen hebben voor de merrie wanneer de baarmoeder ontsteekt, of het paard hoefbevangen raakt door de toxinen die ontstaan.

Wij hebben een groot assortiment aan producten welke de merrie en het veulen ondersteunen tijdens en na de dracht. Hierover geven wij meer informatie in onze volgende blog!

Wil je het assortiment alvast bekijken? Klik dan hier