FAQ Staart- en maneneczeem / zomereczeem

Met het voorjaar in aantocht komen helaas ook de bijbehorende voorjaarskwalen weer dichterbij. In deze blog beantwoorden we de meest gestelde vragen over staart- en maneneczeem (SME) / zomereczeem.

Wat is zomereczeem bij paarden?

Zomereczeem wordt veroorzaakt door een overgevoelige reactie op het speeksel van de Culicoïdes mug, ook wel Knut genoemd. Dit zijn hele kleine mugjes die je niet goed ziet, maar op zomeravonden in wolken kunt zien hangen. Op het moment dat de mug prikt, spuit ze speeksel het bloedvat in, wat voorkomt dat het bloed te snel stolt. Zo kan de mug meer bloed opzuigen. De Culicoïdes mug prikt niet alleen paarden, maar kan ook bij mensen voor jeukende plekken zorgen.

Hoe herken je zomereczeem bij paarden?

Een paard dat last heeft van zomereczeem zal vooral de staartaanzet en manenkam willen schuren. Het kan ook voorkomen dat de buik ook wordt aangedaan. Het schuren kan er grondig aan toe gaan. De huid kan hierdoor kapot gaan, schilferen en opzwellen. Als je deze plekken aanraakt zal het paard krabben lekker vinden.

Wanneer komt zomereczeem voor?

Zomereczeem komt voor van het voorjaar tot en met het najaar. Knutten kunnen niet goed tegen de kou, dus een strenge winter zal de muggenpopulatie voor het volgende voorjaar terugdringen. Afhankelijk van de weersomstandigheden kan een seizoen eerder of later beginnen of eindigen.

Hoe kun je voorkomen dat je paard zomereczeem krijgt?

Om te voorkomen dat je paard last krijgt van zomereczeem is het ten eerste belangrijk om te voorkomen dat je paard wordt geprikt door de Knut. Hiervoor kun je het beste een eczeemdeken gebruiken. Deze zijn gemaakt van een dichte stof waar de mugjes niet doorheen kunnen prikken. Het kan nodig zijn om ook een masker om te doen, om te voorkomen dat het paard op het hoofd wordt geprikt.
Knutten zijn mugjes met een duidelijke voorkeur voor warme, vochtige plekken, met name stilstaand water is favoriet. Probeer emmers of watertroggen met stilstaand water uit de buurt van je paard te houden, en ook je paard niet in een wei langs een sloot te laten staan. Knutten houden niet van wind, omdat ze niet goed kunnen vliegen en ook in de kou zal je minder last hebben van deze mugjes. Een paard met zomereczeem kan het beste gehouden worden op winderige plaatsen, bijvoorbeeld langs de kust. De Knut is het meest actief in de avondschemering. Het is dus aan te bevelen om je paard dan niet buiten te laten staan, al is het op stal zetten van je paard in deze periode geen garantie dat hij niet geprikt zal worden.

Kan ieder paard zomereczeem krijgen?

Ja, ieder paard kan zomereczeem krijgen, al is het wel zo dat sommige paarden meer aanleg hebben om zomereczeem te ontwikkelen. Met name koudbloedrassen, zoals IJslanders, Friezen, Shetlanders en Gelderse paarden zijn hier meer gevoelig voor.

Is zomereczeem besmettelijk?

Gelukkig is zomereczeem niet besmettelijk.

Is zomereczeem erfelijk?

Onderzoek van de Wageningen University i.c.m. faculteit Diergeneeskunde in Utrecht heeft aangetoond dat zomereczeem voor ongeveer 20% wordt bepaald door erfelijke factoren. Echter is de overerving complex, en is nog niet bekend welke genen bijdragen aan de aanleg voor zomereczeem.

Is zomereczeem te genezen?

Op dit moment is er nog geen middel dat een paard of pony kan laten genezen van zomereczeem.

Wat houdt de behandeling van zomereczeem in?

Er bestaat niet echt een goede behandeling tegen zomereczeem. Bij ernstige gevallen kan een dierenarts je paard behandelen met corticosteroïden. Hiermee wordt de jeuk onderdrukt, maar het nadeel hiervan is dat corticosteroïden grote nadelen met zich meebrengen. Zo kan het hoefbevangenheid veroorzaken, een pijnlijke aandoening die (onbehandeld) ernstige gevolgen kan hebben voor het paard of de pony. Het beste is dus om te voorkomen dat de Knutten je paard prikken, door een eczeemdeken te gebruiken en het paard in de avondschemering niet buiten te zetten, en plekken met stilstaand water te vermijden. Ook kun je je paard beschermen door hem in te sprayen met een geurspray of geregistreerde vliegenspray. Als het toch zo ver is gekomen dat het paard jeuk heeft kun je hiervoor met verschillende huidproducten proberen de huid te verzorgen en de jeuk te verlichten. Hierbij het is belangrijkste dat de huid van het paard soepel blijft, waardoor er geen extra jeuk ontstaat door droge huid. Als je paard de huid kapot heeft geschuurd is het belangrijk deze open plekjes goed te verzorgen en ontsmetten.

Als al bekend is dat je paard last heeft van zomereczeem is het aan te raden vroeg in het voorjaar (maart) al te beginnen met de voorbereiding op het komende Knutten seizoen. Zorg ervoor dat je een eczeemdeken voor handen hebt zodat je die meteen kunt opleggen, en begin ook met de toediening van Puur Culico om je paard zo voor te bereiden op de muggensteken. Hiermee zal de reactie op de prikken van de mug minder zijn.

Wat kan ik verder nog doen om mijn paard te helpen?

Wat voor ieder paard van belang is, maar paarden met een allergie in het bijzonder, is dat de interne gezondheid van het paard optimaal wordt gestimuleerd. In het voorjaar, tijdens het verharen, komen er veel afvalstoffen vrij in het lichaam. Het toedienen van een detox-kuur aan je paard kan helpen het lichaam te reinigen. Daarnaast is een goede darmgezondheid essentieel voor de optimale werking het immuunsysteem. Laat je paard bij het begin van het weideseizoen rustig wennen aan het voorjaarsgras, en als je paard gevoelig is voor wisselingen in het voer kan je paard baat hebben bij een supplement ter ondersteuning van de darmgezondheid. Zorg daarnaast voor een goed voerbeleid. Beperk de suikers die je paard binnen krijgt zo veel mogelijk, omdat suiker in verband wordt gebracht met ontstekingsreacties in het lichaam.