Hoevenbevangen

Hoefbevangenheid (of laminitis) is een ontsteking aan de hoeflederhuid. Dit zit tussen het hoefbeen en de hoefwand. De hoefwand zit door middel van lamellen bevestigd aan de hoefschoen. Als hier een ontsteking ontstaat zorgt dit voor ernstige pijn bij het paard.

Het paard zal niet meer willen lopen en zal een typische houding aannemen waarbij de voorbenen gestrekt worden en het paard naar achteren leunt. Door zo te gaan staan ontlast het paard het pijnlijke gebied.
In het ergste geval zullen de hoeflamellen dusdanig beschadigd raken waardoor het hoefbeen kan gaan kantelen (en zelfs door de zool heen kan komen). Wanneer het hoefbeen kantelt is het paard (vaak) niet meer te redden. Daarom is het ontzettend belangrijk, in geval van hoefbevangenheid, direct een dierenarts te waarschuwen en eerste hulp te verlenen.

Hoefbevangenheid bij Paarden

Wat is de oorzaak van hoefbevangenheid?

Hoefbevangenheid ontstaat meestal door een verstoring in de stofwisseling. Hierop volgend onstaat een onstekingsreactie. Lang werd gedacht dat eiwitten in voorjaarsgras hier de oorzaak van waren. Dit is echter niet het geval. Hoefbevangenheid ontstaat doordat het paard teveel zetmeel of suiker heeft gegeten. Dit komt veel voor in voorjaarsgras. Maar ook een teveel aan haver, krachtvoer en appels kan hoefbevangenheid veroorzaken.

Naast een dieet met teveel suikers kan hoefbevangenheid ook worden veroorzaakt door medicijngebruik (voornamelijk bij gebruik van langwerkende corticosteroïden) of door de aandoening EMS (Equine Metabolic Syndrome) of PPID (Pituitary Pars Intermedia Dysfuntion, voorheen bekend onder de naam ‘Cushing’). Ook andere ziektes kunnen, vanwege de gifstoffen die hierdoor worden geproduceerd in het lichaam, zorgen voor hoefbevangenheid. De oorzaak is dan bloedvergiftiging (komt voor bij bijvoorbeeld merries waarbij de nageboorte na de bevalling niet op tijd eraf komt).
Ook kan overbelasting zorgen voor hoefbevangenheid. Wanneer een paard bijvoorbeeld geblesseerd is, en daardoor een ander been meer belast kan in het overbelaste been een ontstekingsreactie ontstaan. In dit geval kan het aan één been voorkomen. In de andere gevallen zal de hoefbevangenheid waarschijnlijk aan de beide voorvoeten voorkomen.

Hoe herken je een paard met hoefbevangenheid?

Je kan een hoefbevangen paard herkennen als hij de volgende symptomen laten zien:

• Moeilijk bewegen / niet meer willen lopen;
• Warme hoeven;
• Voelbare pols in de ondervoet;
• Gevoelige straal (met name de punt);
• Om en om belasten van de benen;
• Achterbenen onder het lichaam, en met de voorbenen naar voren gestrekt staan;
• Koorts, zweten, verhoogde pols, andere uitingen van pijn (kan per paard verschillen);
• Veel liggen, moeilijk (of niet) willen opstaan.

Hoe moet je handelen als je paard verdacht wordt van hoefbevangenheid?

Als je denkt dat je paard hoefbevangen is, is het belangrijk direct de dierenarts in te schakelen. Die zal door middel van wat testjes nagaan of het paard inderdaad hoefbevangen is, en waar de pijn zich precies bevindt. Essentieel is om het paard geen suikers en zetmeel te laten eten, omdat dit de ontstekingsreactie kan verergeren. Wat je wel kunt doen is de voeten koelen door stromend water, of het paard in nat zand te zetten. Dit kan de pijn van de ontsteking iets verlichten. Ook kan je een pijnverlichtende pad aanbrengen onder de hoef bijvoorbeeld de D.J.M sole support of de Bitz Hoef Pads.

Wanneer de diagnose is gesteld zal het paard op de foto moeten worden gezet, om te controleren in welk stadium de hoefbevangenheid zich bevindt. In de acute fase, dat wil zeggen bij geen verandering van de stand van het hoefbeen, zal de dierenarts pijnstillers en ontstekingsremmers toedienen. Hij zal een revalidatieplan opstellen om het paard optimaal te kunnen laten revalideren. Ook zal er (waarschijnlijk) bloed worden afgenomen om vast te stellen of de hoefbevangenheid geen gevolg is van EMS of PPID.

Wat kun je doen om hoefbevangenheid te voorkomen?

Hoefbevangenheid kan je veelal voorkomen. Gelukkig zijn er een aantal dingen die je zelf kunt doen om dit te voorkomen. Hou rekening met de volgende punten:

• Bouw de overgang van stal naar weideseizoen rustig op. Laat het paard niet direct de hele dag in het weiland staan, en indien mogelijk, zet een stuk van het weiland af, om te voorkomen dat het paard te veel eet in een keer. Een graasmasker kan hierbij ook een oplossing bieden.
• Houd met voeren rekening met de behoeften van je paard. Een paard van een sober ras (shetlander, haflinger, fjord, etc.) heeft andere voedingsbehoeften dan een warmbloed ras die hoger in het bloed staat.
• Wees gematigd met het voeren van suikerrijk voedsel. Een appeltje op zijn tijd kan best, maar houd rekening met de voedingsstoffen die je het paard geeft, en de gevolgen die ze kunnen hebben. Suikerklontjes of ander snoep is niet aan te raden.
• Voer liever verschillende kleine porties over de dag, dan in een keer een grote hoeveelheid.
• Houd een merrie die heeft geveulend goed in de gaten. Als de nageboorte na 4 uur nog niet los is gekomen, contacteer dan z.s.m. een dierenarts.
• Paarden met overgewicht hebben verhoogd risico op EMS. Je kunt dit door een dierenarts laten vaststellen door middel van een bloedtest. Als je paard inderdaad EMS heeft, pas dan het management en dieet van het paard aan om het risico op hoefbevangenheid te beperken.
• Paarden boven de 15 jaar hebben verhoogde kans op PPID, al komt het ook voor bij paarden onder deze leeftijd. PPID is te behandelen (helaas niet te genezen). Of het paard PPID heeft is ook door middel van een bloedtest te onderzoeken.
• Voor paarden die gevoelig zijn voor hoefbevangenheid zijn verschillende voedingssupplementen beschikbaar. Klik hiervoor het volledige assortiment